Het aftreden van de paus is een goede gelegenheid om een to-do-lijst te maken voor zijn opvolger. Om mij als ex-priester terug te winnen, moet de nieuwe paus:
1 Een offer brengen aan de arme medemens. Zo moeilijk is dit niet. Geen woorden, maar daden – daarmee moet je pontificaat beginnen. Alleen zo zul je een brug kunnen bouwen naar de wereld. Alleen hiermee kun je beginnen om het vertrouwen te herstellen. Alleen door radicaal te kiezen voor de arme medemens kan het tij worden gekeerd; een offer, inderdaad. Het is niet zo moeilijk als het lijkt. Begin met het vastgoed in Londen, in de binnenstad van Rome, met het Vaticaan zelf. Geef het op. Geef het simpelweg terug aan de staat, aan het volk dus. Laat het volk zelf beslissen. Doe dit over de hele linie, in heel West-Europa. Geef de bakstenen aan het volk, opdat zij hun hart weer kunnen terugschenken. Vraag hun daarna of je nog welkom bent in hun midden. Vertrek als ze hun hoofd schudden, zonder woede of angst, in stilte, in overgave aan hun wil.
2 Mijn moeder bedanken, en sowieso ruimte schenken aan vrouwen. Je bent geboren uit een zacht vrouwenlichaam, dat kan niet anders. Je bent het product van de vleselijke eenwording van man en vrouw, van zaad- en eicel. Ook al heb je een leven lang als man en als eenzame man geleefd, herinner je weer waar je vandaan komt. Bedank je moeder. Bedank elke moeder. Geef haar een plaats aan je zijde. Maak er voor de komende tijd een voorwaarde tot priesterwijding en bisschopsambt van. Zo simpel is het: een tienjarig moratorium op celibataire priesters. Alleen moeders zijn nog welkom, of ten minste vrouwen met een moederhart, geroepen om de kerk weer zacht, warm, dankbaar en vruchtbaar te maken.
3 Nieuwe woorden vinden voor een nieuwe wereld. Ik weet dat je jarenlang hebt gestudeerd op de vrome woorden van kerkvaders en mystici, van heiligen en pausen. Dit was geen verspilde tijd. Het heeft je gevormd en bekoord, maar het moment is gekomen om hen in hun tijd te plaatsen – in het verleden. Hun oplossingen waren bestemd voor een andere maatschappij, voor een wereld die niet meer bestaat. Hun antwoorden zijn dood. Het is aan jou om nieuwe woorden te vinden, voor een nieuwe wereld. Volg hierbij steeds het voorbeeld van je voorganger, bij zijn onverwachte abdicatie. Kondig je nieuwe antwoorden per decreet af. Consulteer niemand. Neem de vrijheid die je anders wordt ontnomen. Je bent de paus. Ontsla de voltallige curie.
4 De goede boodschap niet langer verduisteren. Jouw kerk heeft de beschikking over ongekend rijke symbolen, rituelen en verhalen. Bij alle kritiek mag je dit niet vergeten. Je staat ten dienste van een boodschap van troost en warmte, saamhorigheid en levensmoed. Laat niets deze goede boodschap verduisteren. Maak niet langer een afgod van iets onbenulligs als een stukje rubber, een mannelijk lid, of een glutenmolecuul, integendeel. Laat het los. Laat de moraal weer aan de individuele mens, opdat ook wie gelooft in jouw God weer in vrijheid kan kiezen voor wat hem goed doet. Wie weet, misschien kiest hij wel voor jouw kerk. Het is niet ondenkbaar.
Stefan van Dierendonck (40) was een gelovig katholiek. Hij is de auteur van de roman En het regende brood (Uitgeverij Thomas Rap, 2012), waarin hij het leven beschrijft van een priester die allergisch blijkt te zijn voor de hostie. Hij putte daarvoor uit eigen ervaring als priester.
Dit artikel verscheen voor het eerst op 13 februari 2013 in NRC Handelsblad en NRC Next.